Tjeerd Bakker: 'Ethische opvattingen belangrijk voor accreditatie'

'Een Restauratoren Register, in Engeland het Conservation Register van het Institute of Conservation (ICON), is voor mij zeer belangrijk als professioneel netwerk en, voor mijn opdrachtgevers, als blijk van mijn professionaliteit. Want ICON staat onder andere voor een hoogwaardige ethische beroepsopvatting. Zegt Tjeerd Bakker, sinds 2014 uurwerkconservator en –restaurator bij de Royal Collection Trust in het Verenigd Koninkrijk. Dit instituut draagt de zorg voor alle kunstwerken veelal in het gebruik van het Britse koningshuis.

Tjeerd Bakker – eigen foto

Intensief proces
Tjeerd Bakker is, als senior uurwerkconservator en –restaurator bij de Royal Collection Trust, verantwoordelijk voor meer dan 1100 historische uurwerken in het Verenigd Koninkrijk, waarvan om en nabij 200 – 300 te vinden zijn in Buckingham Palace. Hij is net begonnen met de accreditatie bij het ICON, 'een zeer intensief maar buitengewoon belangrijk proces', vertelt hij. 'Het borgt de beroepsuitoefening en met name de ethische verantwoording. Geaccrediteerde restauratoren hebben kunnen aantonen dat zij weten waarom zij wat doen. Zij kunnen zich voor hun keuzes verantwoorden. Waarom, waarmee, waartoe'.
Het ICON biedt opdrachtgevers een overzicht van professioneel gekwalificeerde restauratoren in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. 'Geaccrediteerde restauratoren hebben aan beoordelaars aangetoond dat zij over de juiste kennis, praktische vaardigheden en een gezond professioneel oordeel beschikken' zoals ICON dat formuleert.

Mentor
'Je moet een veelheid aan documenten overleggen', licht Tjeerd Bakker toe. 'Een mentor begeleid je met het samenstellen van de dossiers. Zo moet je aantonen dat je kunt samenwerken met andere disciplines. Dat, wanneer ik een uurwerk restaureer, ik voor specifieke vaardigheden als het herstel van het hout of het metaal, andere restauratoren weet te betrekken. Afschriften van correspondentie vormen bijvoorbeeld in zo’n geval het bewijs'.
Zijn alle documenten beoordeeld, dan volgt een nader onderzoek. 'Dan word je als restaurator uurwerken op met name je ethische opvattingen beoordeelt. Je motivering voor de keuzes die je in je werk doet. Dat gebeurt door zowel een andere, geaccrediteerde, restaurator uurwerken als door een expert op een geheel ander vakgebied. Een meubelmaker bijvoorbeeld. Om te voorkomen dat je een gesprek over alleen maar technische details krijgt. Het gaat om de ethische vragen. En met die buitenstaander wordt voorkomen dat de slager zijn eigen vlees keurt'.

Onafhankelijk instituut
'Accreditatie bij ICON is belangrijk voor opdrachtgevers. Dit eigen initiatief van de sector voor een onafhankelijk instituut heeft ertoe geleid dat zowel overheden als particulieren er een voorwaarde van hebben gemaakt bij het geven van opdrachten. Daarnaast is het ook een fantastisch netwerk voor mij. Ik weet waar ik de benodigde kennis en vaardigheden kan vinden die ik voor mijn opdrachten nodig heb.
Wat bij dit alles heel belangrijk is, en dat geldt gelukkig ook voor het Restauratoren Register, is dat de scheiding tussen ambacht en wetenschap is verdwenen. Ikzelf bijvoorbeeld heb voorafgaand aan de opleiding aan het West Dean College, een MBO-opleiding gevolgd, meer dan dat is er in Nederland voor mijn vakgebied niet. Zowel ICON als het Restauratoren Register hebben de theoretici met de ambachtslieden weten te verenigen en de kennis van beide sectoren weten samen te brengen.'