Op het podium: Saskia van der Poel, Atelier Koningsblauw

In deze rubriek stellen we graag nieuwe RegisterRestauratoren aan u voor. Deze keer Saskia van der Poel, oprichter van Atelier Koningsblauw. Ze is al meer dan 20 jaar met veel enthousiasme fulltime werkzaam als restaurator van beschilderde oppervlakken in historische binnenruimten, veelal in panden uit de 17e, 18e en 19e eeuw. Het bedrijf is gevestigd in Amsterdam.

Saskia van de Poel - eigen foto

1. Wat doet een restaurator van beschilderde oppervlakten precies?
“Uitgangspunt bij mijn werk is het erfgoedbehoud. Je kan dan denken aan conservering en restauratie van schilderingen in historische interieurs aangebracht op uiteenlopende dragers, zoals doek, papier, hout en stuc. Voorbeelden van schilderingen op doek zijn arcadische landschappen, grisailles en mythologische voorstellingen. Daarnaast voer ik ook onderzoek uit naar historische verflagen. Daardoor kun je een beter beeld vormen van de geschiedenis van materialen en kleuren en deze documenteren voor de toekomst en toepassen in de restauratie.”

2. Heeft u nog een verdere specialisatie binnen deze vorm restauratie?
“Naast het zelf mengen van kleuren in diverse verfsystemen behoort het maken van reconstructies ook regelmatig tot mijn werk. Het kan namelijk voorkomen dat, door verschillende oorzaken, zoals brand, diefstal of opslag elders, oorspronkelijke schilderingen verdwenen zijn. In zo’n uitzonderlijk geval kan het een optie zijn om reconstructies te maken op basis van fotomateriaal of andere documentatie. Ook stel ik regelmatig teams samen met collega’s met elk een eigen specialisme.
Voor mij is het belangrijk om als uitgangspunt het behoud voor de toekomst voor ogen te houden. Soms kan dit een uitdaging zijn omdat je met diverse partijen te maken hebt met wel of niet beperkte budgetten en tijd. Duidelijk toelichten wat de werkzaamheden inhouden en samenwerken met anderen is naast kwalitatief werk leveren belangrijk. Ook nieuwsgierig zijn en kennis hebben van materiaal van toen en nu en dit op peil houden draagt bij om een goede restaurator te kunnen zijn.”

3. Wat is voor u de meerwaarde van een registratie in het Restauratoren Register?
“Ik denk dat het Restauratoren Register een kwaliteitskader biedt, de vakkennis en ervaring is getoetst. Het beste is denk ik een samenwerking tussen ervaren vakmensen en afgestudeerden (historische binnenruimten) zodat je de vaardigheden die je alleen in de praktijk kan leren combineert met actuele universitaire kennis. Historische binnenruimten vragen regelmatig specialistische kennis in diverse disciplines. In een ruimte kan zich zowel een wandschildering op canvas uit de 18e eeuw bevinden naast verguldingen, houtimitaties en een hele geschiedenis aan kleurpaletten die in de afgelopen eeuwen zijn aangebracht.”

4. Wat is de mooiste ruimte die u ooit heeft gerestaureerd?
“Wat een moeilijke keuze! Bijvoorbeeld Museum van Loon, waar ik heb gewerkt, heeft veel mooie stijlkamers en een prachtige hal. Ondanks dat het een museum is geeft het een goede indruk van hoe er vroeger geleefd werd in een grachtenpand. Waar ik een grote ‘klik’ mee had was een klein houten plafond met een scala aan geschilderde vogels uit de 17e eeuw op de Keizersgracht. Met veel geduld heb ik een hele laag bootlak verwijderd en kleine restauraties uitgevoerd. Het was een bijzondere ervaring om de vlotte toets van de onbekende schilder van zo dichtbij te kunnen bestuderen. Een connectie met Amsterdam van lang geleden kan je dan wel voelen.”

5. Wat is voor u de mooiste binnenruimte ooit gemaakt?
“In Amsterdam zijn indrukwekkende binnenruimtes te zien zoals het theater Tuschinski, ongelofelijk hoeveel aandacht daaraan is besteed. In de gouden bocht heb je Huis de Neuville, ook wel de ‘parel van de Gouden Bocht’ genoemd. Bewonderingswaardig hoeveel vakmanschap en kunst zich daar bevindt. En ik kan ook genieten van details in het Koninklijk Instituut van de Tropen, denk aan deurknoppen in de vorm van olifantenhoofden en raambeslag in de vorm van een vis. Wat ik ook zeer inspirerend heb gevonden tijdens mijn verblijf in Oostenrijk zijn de kamer, de ’Berglzimmer’, met landschapsschilderingen, ontworpen voor het zomerappartement in Schönbrunn Paleis door J.W. Bergl voor Maria Theresia, eind 18e eeuw.”

Berglzimmer in Paleis Schönbrunn - foto: Wikimedia